Hàng loạt cửa hàng ở Hà Nội “mở bán trong im lặng”, người dân lén lút mua sắm

Chị Ngọc Lan, 35 tuổi, sau nhiều vòng chạy xe dọc phố, buộc phải gửi xe và đi bộ dò từng khe cửa. “Tôi quen mua đồ ở đây nên cố tìm”, chị nói. Cuối cùng, chị được một chủ tiệm vẫy tay ra hiệu rồi mở hé cửa. Sau khi bước vào, cánh cửa nhanh chóng được khép lại. Người bán lý giải: “Sợ kiểm tra thuế nên phải tạm đóng cửa vài hôm”. Giao dịch diễn ra nhanh chóng, cửa cuốn lập tức được hạ sát đất khi khách vừa rời đi.

Không chỉ khó mua quần áo, việc tìm mua giày dép cũng vất vả không kém. Nhiều cửa hàng từ chối bán trực tiếp, khách muốn mua phải gọi điện, chọn mẫu qua mạng, rồi thanh toán và nhận hàng online.

Chị Kiều Tuyết, 45 tuổi, cũng mất gần một giờ mới mua được vài bộ đồ ngủ quen thuộc ở phố Hàng Đào. Theo chị, thời gian gần đây, người mua buộc phải tìm cửa hé hoặc liên hệ trước với chủ tiệm để hẹn lấy hàng. “Mua bán mà cứ như làm chuyện phạm pháp”, chị ngao ngán.

Tình trạng “mở bán trong im lặng” không chỉ diễn ra tại Hàng Ngang – Hàng Đào, mà còn lan rộng ra nhiều tuyến phố khác như Hàng Bông, Hàng Giầy, Chùa Bộc, chợ Đồng Xuân, chợ Hàng Da, chợ Ninh Hiệp… Ghi nhận thực tế cho thấy khoảng 80% các cửa hàng thời trang, giày dép, mỹ phẩm đều trong tình trạng đóng cửa hoặc chỉ hé nhẹ cửa để giao hàng cho shipper.

Ở một số chợ đầu mối và địa phương khác, hình ảnh người dân gõ cửa, len lỏi qua khe hẹp để vào mua sắm cũng xuất hiện ngày càng nhiều trên mạng xã hội.

Theo các tiểu thương, nguyên nhân chính khiến hoạt động buôn bán rơi vào trạng thái cầm chừng là do lo ngại những thay đổi về chính sách thuế từ ngày 1/6. Cụ thể, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế, thông qua máy tính tiền. Điều này đồng nghĩa với việc doanh thu thực tế sẽ được ghi nhận chính xác, thay vì mức khoán như trước đây.

Bà Nguyễn Thị Oanh, 60 tuổi, tiểu thương trên phố Hàng Đào, chia sẻ: “Từ hôm đóng cửa, có ngày tôi chỉ bán được 3–4 bộ quần áo. Nhưng thà ế còn hơn bị truy thu thuế, không biết lấy gì mà nộp”.

Không ít tiểu thương hiện nay chỉ chấp nhận thanh toán bằng tiền mặt, từ chối giao dịch qua thẻ hoặc chuyển khoản. Một số còn từ chối phục vụ khách nước ngoài để tránh rủi ro bị phát hiện.

Theo các chuyên gia, bên cạnh nỗi lo chi phí đầu tư thiết bị, phần mềm và quản lý sổ sách, nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ còn thiếu kỹ năng kế toán và không đủ nguồn lực để tuân thủ quy định mới. Điều này có thể dẫn đến giảm lợi nhuận và cản trở quá trình chuyển đổi sang mô hình kinh doanh minh bạch.

PGS.TS Phạm Ngọc Trung nhận định, đợt kiểm tra hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng giả, hàng nhái hiện nay cũng là nguyên nhân khiến nhiều hộ kinh doanh lo sợ, nhất là với lô hàng mới nhập chưa đảm bảo giấy tờ hợp lệ. “Nhiều tiểu thương chọn cách đóng cửa để nghe ngóng tình hình, tránh bị xử phạt, thu giữ hàng hóa”, ông nói.

Thực tế đang tạo ra hai xu hướng: một nhóm hộ kinh doanh dừng bán hoàn toàn để tránh rủi ro, nhóm còn lại duy trì hoạt động âm thầm – chỉ giao dịch với khách quen, hoặc bán hàng online có hẹn trước. Cách làm này giúp họ duy trì dòng tiền nhằm trang trải chi phí mặt bằng, nhân viên, điện nước.

Theo các chuyên gia, dù giai đoạn chuyển tiếp gặp nhiều khó khăn, đây là bước đi cần thiết để hướng đến một thị trường kinh doanh minh bạch và văn minh hơn. Các hộ kinh doanh cần chủ động tìm hiểu, thích nghi và tuân thủ quy định để ổn định hoạt động sớm nhất.

“Đã đến lúc người kinh doanh nhỏ lẻ cần thay đổi tư duy về việc nộp thuế, coi đó là trách nhiệm của mình với xã hội”, một chuyên gia pháp lý nhận định. “Thay vì đối phó, hãy tập trung phát triển để tạo ra giá trị, từ đó hoàn thành nghĩa vụ thuế một cách tích cực và bền vững”.